05 januari 2008

GESCHIEDENIS FAMILIE VAN DE POL

Bij het samenstellen van deze pagina ben ik uitgegaan van de stamreeks van Dirkje van de Pol

Deze familie Van de Pol blijkt door de eeuwen heen een protestantse familie van voornamelijk boeren en met name woonachtig in de gemeenten Woudenberg, Scherpenzeel, Renswoude en Ede.
De naam Van de Pol kwam volgens de Nederlandse Familienamenbank 5.724 maal voor in 2007. In 1947 waren dat er 7.210 (Van de Pol, Van den Pol en Van der Pol). Alhoewel de naam in het hele land voorkomt, zie je deze vooral in in de Gemeenten Ede en Barneveld.
De naam Van de Pol is hier duidelijk een adresnaam: de familie woonde op boerderij De Pol. Deze boerderij De Pol lag in de Gelderse Vallei, een gebied tussen de Veluwe en de Utrechtse Heuvelweg, aan de Luntersebeek in de buurt van Brinkkanterweg 39, nu Scherpenzeel. Op het adres Brinkkanterweg 39 in Scherpenzeel staat nu een moderne boerderij De Pol.

Op de site van Vereniging Oud Scherpenzeel vond ik veel van de informatie over de eerste generaties.

GENERATIE I
Sander Jansz en Jannichgen Arisdr

In 1625 voert Cornelis Sandersz proces namens zijn vader Sander Jansz (Recht. Arch. Scherpenzeel 1, fol. 13vo,14vo,15; 07-02-1625 en 07-03-1625). In 1630 eist Cornelis Sandersz, won. Woudenberg inventaris van zijn moeder na dode van zijn vader (HUA; Hof van Utrecht 166-43; 18-12-1630). In 1631 kopen Cornelis Zaren x Adriaentgen Jansdr, won. op Bredehoeff onder Leusden van OLV Kapel te Amersfoort een perceel land in het gerecht Donckelaer met huis, berg, schuur met hof, hofstede en bepoting (zeer waarschijnlijk Klein Donkelaar). Bruiker: Thiman Woutersz. Voor f 958,= (Notarieel Amersfoort 002b009 fol. 400; 29-03-1631). In 1632 verkoopt Dirck Camp, kerkmeester van de OLV-kapel in Amersfoort aan Cornelis Sarren x Adriaentgen Jans “seecker parthzeel lants met huijs, hoffstede, berch, schuijr, groot ende cleijn” gebruikt bij de kopers. (zeer waarschijnlijk Klein Donkelaar) Belend tussen Vlastuin van het convent van Mariënhof en Droffelaar van de Vrouwe van Gent te Utrecht. Bedrag niet genoemd. betaald op 23-02-1632 (Dorpsgerecht Leusden 1049; 21-12-1632). In 1632 koopt Cornelis Sandersz een kamp in Lambalgen van Ariaantje Sandersdr van Wolfswinkel, wed. Matthys Gerritsz van Langelaer (Huis Amerongen 1179, f. 31; 1632. Bel. Holevoet nr. 42). Hij verkoopt dit weer in 1639 (Huis Amerongen 1179, f. 65; 1639. Bel. Holevoet nr. 42). In 1636 treedt Cornelis Sandersz op namens zijn schoonzuster Thijmentgen Jans, wed. Egbert Gerritsz (AT002b010, f. 408; 09-12-1636). In 1639 eisen Huijbert Evertsz en Cornelis Sanders eisen inventaris van Andries Sandersz (Recht. Arch. Scherpenzeel 2, fol. 96; 09-12-1639).

GENERATIE II
Arris Sandersz van de Poll, (zoon van Sander Jansz en Jannichgen Arisdr) geboren rond 1605, gehuwd met Nijsien Willems (dochter van Willem van Beckbergen en Jannetgen)

In 1632 wordt Arris Saren beleend met de Hoge Kamp met hofstede in Lambalgen na aankoop van Ariaantje Sandersdr van Wolfswinkel, wed. Matthys Gerritsz van Langelaer (Huis Amerongen 1179, f. 32. Bel. Holevoet nr. 43). 
In 1639 eisen Huijbert Evertsz en Cornelis Sanders eisen inventaris van Andries Sandersz (Recht. Arch. Scherpenzeel 2, fol. 96; 09-12-1639). 
In 1639 eist Evert Willemsz (van Beckbergen) betaling van Arres Sarren, borg: Willem Jansz, van de nagelaten goederen van zal. Jannetgen (Willems?) op de Brehoeff, moeder van Evert, waarvan Arres boedelhouder is geweest. De zaak wordt voortgezet voor het Hof van Utrecht (Recht. Arch. Scherpenzeel 2, fol. 96,97; 09-12-1639). 
In 1650 wordt Arris Sandersz beleend, na dode van zijn vader Sander Jansz, met 4 morgen land, genaamd Lambalgen (Huis Amerongen 1180, f. 15vo. Bel. Holevoet nr. 39). 
In 1666 vestigt Aelbert Cornelissen, weduwnaar van Grietgen Aersen haar nalatenschap in Nienborgh getaxeerd op f 1000,= volgens maaggescheid van 01-05-1662. Twee kinderen uit dit huwelijk: Cornelis Aelbertsen en Aerrisgen Aelbertsen, momber: hun oom Sander Aersen (Huis Scherpenzeel, Leenboek 142, fol. 55vo; 06-05-1666). 
In 1677 sluiten Jan Gerritsen, kleermaker en Sijmon Baerntsen, pachters van de novale tiend een akkoord met Maeijtien Arissen, wed. Brant Gijsbertsz over het inzaaien van een half morgen novalis of nieuw land bij de boerderij De Haar (Recht. Arch. Scherpenzeel 3; 20-08-1677).

GENERATIE III
Sander Arrissen op de Poll, (zoon van Arris Sandersz van de Poll en Nijsien Willems) geboren rond 1635, overleden rond 1714, gehuwd met Jantje Jacobs van Coudijs (dochter van Jacob Willemsen van Coudijs, timmerman, en Grietje Jans), geboren rond 1635 te Scherpenzeel, overleden op 3 december 1698

1651: Sander Arres, op de Poll en Huijbert Henricksen beboet met twee herenponden (Recht. Arch. Scherpenzeel 1, fol. 117vo; 14-04-1651).Slaperdijksgeld 1653: Sander Arisz.
1657: Jan Cornelisz, molenaar eist betaling van 3 gl. van Sander Aerrisz, op de Poll (Recht. Arch. Scherpenzeel 3; 11-10-1657 en 14-03-1659).
1658: Lidm. Scherpenzeel Kerst 1658: Jantien Jacobs, hv Sander, op de Pol. Genoemd in lijst van 1673.
In 1665 verkoopt Jan Aertsz deze kamp aan Sander Arissen (Huis Amerongen 1181, fol. 37; 1665).
In 1665 wordt Sander Arissen beleend na aankoop met 1 morgen land met huis en hofstede, eertijds in Luttel Lambalgen (Huis Amerongen 1181, f. 37) (Bel. Holevoet nr. 41b).
Op 6-5-1666: Albert Cornelisz. en de nalatenschap van Grietje Arisdr., zijn eerste vrouw, wordt voor Cornelis en Arrisje, hun kinderen, getaxeerd op ƒ 1000.- Karolus, volgens kaveling d.d. 1-5-1662, bevestigd door Sander Arisz., hun oom, 142 fol. 55v-56.
In 1671/72 betaalt Sander Arrissen tins aan Huis Amerongen uit het erf Lambalgen (HUA, Domkapittel nr 2415; Thinsen tot Amerongen 1661).
In 1674 wordt Evertje Huijberts, wed. Dirk Helmertsz van Overeem beleend met de helft van De Wetering. Hulder: neef Sander Arissen (Leenhof 109, f. 141; 1674. Bel. Holevoet nr. 50a).
In 1674 wordt Evertje Huijberts, wed. Dirk Helmertsz van Overeem beleend met het erf ´t Voort. Hulder: neef Sander Arissen (Leenhof 109, f. 142; 1674. Bel. Holevoet nr. 13c). In 1674 wordt Evertje Huijberts, wed. Dirk Helmertsz van Overeem beleend met de helft van De Wetering. Hulder: neef Sander Arissen (Leenhof 109, f. 141; 1674. Bel. Holevoet nr. 50a).
Sander, wonende op de Poll in Woudenberg wordt in 1675 met 2 meerderjarige en 3 minderjarige kinderen aangeslagen voor 10.0.0 gulden betreffende de belasting op Familiegeld. Sander Errissen op de Pol.
In 1676 wordt Sander Arrissen namens zijn zuster Maeijtien Arissen, wed. op de Haer door Jan Gerritsen, kleermaker en Sijmon Baerntsen aangeklaagd wegens betaling van novalie tiend van een kamp land (Recht. Arch. Scherpenzeel 3; 07-08-1676 tot 21-05-1677).
1677: Sijmon Baerntsen en Jan Gerritsen, kleermaker eisen betaling van de novalie tiend van een kamp land van Sander Arrissen namens zijn zuster Maeijtgen Arissen, wed. op De Haer (Recht. Arch. Scherpenzeel 3; 07-08-1676, 06-11-1676, 11-12-1676, 12-02-1677, 21-05-1677).
In 1679 leent Sander Arissen f 500,= van Wannert Jansen. Marge: deze lening wordt gecedeerd aan dekerkmeesters van Scherpenzeel op 25-01-1714. (Leenboek Huis Scherpenzeel 148, fol. 2; 20-03-1679).
20-3-1679: Belast voor Wannert Jansz. met ƒ 500.- door Sander Arrisz., 148 fol. 2.
(bron: De Lenen en Tijnsen van de Hofstede Scherpenzeel 1425 - 1810)In 1676 wordt Sander Arrissen namens zijn zuster Maeijtien Arissen, wed. op de Haer door Jan Gerritsen, kleermaker en Sijmon Baerntsen aangeklaagd wegens betaling van novalie tiend van een kamp land (Recht. Arch. Scherpenzeel 3; 07-08-1676 tot 21-05-1677).
In 1681 wordt Sander Arissen op de Pol beleend met 1 ½ morgen in Klein Lambalgen na dode van zijn schoonvader Jacob Willemsz, (Huis Amerongen 1182, f. 27; 1681).
Sander Arissen op de Pol, Ao 1684, grafsteen nr. 30 in de Grote Kerk van Scherpenzeel.
In 1686, 1696 en 1706 is Sander Arrisz eigenaar en bruiker van 9 morgen in Lambalgen (De Pol) (Oudschildgeld Woudenberg, nr. 6a).
In 1686, 1696 en 1706 is Sander Arrisz eigenaar en bruiker van 2 hond van het erf Coudijs (Oudschildgeld Woudenberg, nr. 60i).
In 1688 en 1705 wordt Sander Errissen, op de Pol in Woudenberg, aangeslagen voor respectievelijk 5.0 gulden en 8.16 gulden. Deze belasting werd geheven door de Staten van Utrecht.
Op 18 augustus 1694 wordt door notaris Christoffel Boumeister een testament opgemaakt. Sander Arrissen en zijn vrouw Jannitje Jacobs, wonende op de Poll in Woudenberg, laten hierin hun kinderen Cornelis, Arrisje en Maeijtje Sanders als erfgenamen benoemen.
In 1696 wordt er een akkoord gesloten tussen Teunis Willemsz x Marritje Everts, eerder wed. Jan Hendricks op Voscuijlen, won. Dashorst en de kinderen uit haar 1e huw. met namen Jannetje Jans van Voskuijlen x Cornelis Hendricksz, won. Hamersveld en Reijertje Jans van Voskuijlen. De kinderen zullen 120 gl. betalen van de proceskosten van het proces tegen Sander op de Pol. Waarom het proces ging weten we niet (AT023b001; 20-03-1696).
In 1705 worden huw. voorw. gemaakt tussen Philippus Doorweert, wed. Fransje Ariens en Arrisje Sanders van de Pol. Philippus: 900 gl; Arrisje: 450 gl. + 1/3 erfdeel van haar moeder (Boek ‘Donkelaar, Klein en Kaal, blz. 84)
In 1716 en 1719 zijn de erven Sander Arrisz eigenaar van 2 hond van het erf Coudijs, bruiker Cornelis Sandersz (Oudschildgeld Woudenberg, nr. 60i).
In 1719 zijn de erven Sander Arrisz op de Pol eigenaar van 9 morgen in Lambalgen (De Pol), bruiker Cornelis Sandersz op de Pol (Oudschildgeld Woudenberg, nr. 6a).

Behalve Sander Arissen op de Poll is er, uitgaande van het doopregister uit die tijd, ook een Sander Arissen op 't Willer. Het gaat hier om verschillende personen. Bij bovenstaande vermeldingen is niet altijd duidelijk om welke Sander Arissen het gaat.

GENERATIE IV
Cornelis Sandersz van de Poll (zoon van Sander Arrissen op de Poll en Jantje Jacobs), gedoopt op 17 april 1664 te Scherpenzeel, gehuwd op 15 november 1722 te Scherpenzeel met Marijtje Jordens (dochter van Jorden Willemsen van Bruijnhorst en Jantje Cornelissen van Spickhorst), geboren Kleijn Bruijnhorst, gedoopt op 12 september 1686 te Scherpenzeel. Cornelis woont volgens het ledenregister van de Nederduits Gereformeerde Gemeente te Scherpenzeel in 1693 op de Poll.

In 1713 wordt Cornelis Sandersz beleend als oudste zoon van Sander Arissen, met 1 ½ morgen land in Klein Lambalgen (Huis Amerongen 1185, f. 83; 11-11-1713. Bel. Holevoet nr. 38).
In 1713 wordt Cornelis Sandersz beleend als oudste zoon van Sander Arissen, met 1 ½ morgen land in Lambalgen (Huis Amerongen 1185, f. 83; 11-11-1713. Bel. Holevoet nr. 39).
In 1713 wordt Cornelis Sandersz beleend als oudste zoon van Sander Arissen, met de Hoge Kamp in Lambalgen (Huis Amerongen 1185, f. 83; 11-11-1713. Bel. Holevoet nr. 43).
In 1713 wordt Cornelis Sandersz als oudste zoon beleend, door opdracht van zijn vader, met de Spinkamp in Luttel Lambalgen (Huis Amerongen 1185, f. 83vo; 11-11-1713. Bel. Holevoet nr. 41b).
1749: Jan Corsz, wed. Maytien Sandersen van de Pol; Maria Jordensen, wed. Cornelis Sanderse; Cornelis Jansz van de Pol; Maatje Arrissen; ieder voor ¼ deel eigenaar van het erf De Pol (Boek ‘Donkelaar, Klein en Kaal, blz. 81; uit Recht. Arch. Woudenberg 05-07-1749).

GENERATIE V
Sander Cornelisz van de Poll (zoon van Cornelis Sandersz van de Poll en Marijtje Jordens), geboren rond 1726, gedoopt op 10 februari 1726 te Scherpenzeel, ondertrouwd op 16 januari 1756 te Doorn en gehuwd op 1 februari 1756 te Doorn met Geertruij Janz van de Scheur/Schuur (dochter van Jan Dircksen van de Scheur en Grietje Alerts van Elst) met attestatie naar Doorn, geboren te Rhenen, gedoopt op 3 juni 1731 te Rhenen, wonende te Doorn

In 1729, wordt Sander Cornelisz, nog onmondig, beleend met 1 ½ morgen land in Klein Lambalgen door opdracht van zijn moeder Maria Jordens, wed. Cornelis Sandersz (Huis Amerongen 1186, f. 52; 31-12-1729. Bel. Holevoet nr. 38).
In 1729, wordt Sander Cornelisz, nog onmondig, beleend met 4 morgen land in Lambalgen door opdracht van zijn moeder Maria Jordens, wed. Cornelis Sandersz (Huis Amerongen 1186, f. 54; 31-12-1729. Bel. Holevoet nr. 39).
In 1729, wordt Sander Cornelisz, nog onmondig, beleend met de Hoge Kamp in Lambalgen door opdracht van zijn moeder Maria Jordens, wed. Cornelis Sandersz (Huis Amerongen 1186, f. 54; 31-12-1729. Bel. Holevoet nr. 43).
In 1729, wordt Sander Cornelisz, nog onmondig, beleend met met de Spinkamp in Luttel Lambalgen door opdracht van zijn moeder Maria Jordens, wed. Cornelis Sandersz (Huis Amerongen 1186, f. 50; 31-12-1729; 31-12-1729. Bel. Holevoet nr. 41b).
Op 7 februari 1787 is aan Grietje Zanders van de Pol door de Gemeente Leusden, ondersteund door de Hervormde Gemeente van Woudenberg, een akte van indemniteit verstrekt voor haar vertrek naar Woudenberg. Het Repertorium op de beleningen van de hofsteden rond de Holevoet te Scherpenzaal, 1989, pagina 45 door W.H.M. Nieuwenhuis vermeldt dat Cornelis Sandersz van de Pol, Scherpenzeel 1792, is beleend met de helft van Klein Lambalgen anders genaamd de Pol; zoon van Sander Cornelisz.
In 1803 wordt Hfl. 4,-- betaald voor het kerkgraf van de weduwe van Sander van de Pol
In 1808 wordt Hfl. 2,-- betaald voor een eigen graf voor Jorden van de Pol.

GENERATIE VI
Jan Sanderse van de Pol (zoon van Sander Cornelisz van de Poll en Geertruij Janz), gedoopt op 1 maart 1761 in de Gereformeerde Gemeente te Woudenberg, landbouwer van beroep, overleden op 25 april 1847 te Scherpenzeel, gehuwd op 13 januari 1788 te Scherpenzeel met Catharina/Trijntie/Trijntje Geurts van der Voort/Van Veenschoten (dochter van Geurt Corneliszn. van 't Voort en Dirkie Janz. van de Wetering, geboren te Leusbroek, gedoopt op 2 december 1759 in de Gereformeerde Gemeente te Woudenberg, begraven op 18 juni 1803 te Scherpenzeel

Het gezin van Jan Sanderse van de Pol en Trijntje Geurts woonde op boerderij Veenschoten. Deze boerderij stond ter hoogte van Veenschoterweg 2 te Scherpenzeel.
In 1788 wordt een akte van indemniteit afgegeven aan Jan Sanderse, naar Veenschoten onder Scherpenzeel, afkomstig van Hoevelaken (Gem. Arch. Woudenberg 222; 02-04-1782). In de inventarissen van de Hervormde Gemeente Scherpenzeel komt de naam Jan Sanderse van de Pol voor bij Beheer Bezittingen, Schuldbekentenissen en hypotheken in 1809 (nr. 109).
Uit de memorie van successie, opgemaakt na het overlijden van Jan, blijkt dat hij geen onroerende goederen nalaat.

GENERATIE VII
Cornelis van de Pol (zoon van Jan Sanderse van de Pol en Trijntje Geurts van der Voort/Van Veenschoten), geboren op 2 september 1799 te Scherpenzeel, gedoopt op 8 september 1799 te Scherpenzeel, landbouwer van beroep, overleden op 10 februari 1882 te Renswoude, gehuwd op 12 december 1828 te Maarn met Dirkje Harskamp (dochter van Cornelis Aalten van Harskamp en Jannigje Aalte van de Wetering) gedoopt op 9 november 1806 in de Nederlands Hervormde Kerk te Doorn, overleden op 21 januari 1900 te Renswoude.

Gevonden adressen van het gezin van Cornelis van de Pol en Dirkje Harskamp:
- huis nummer 82 Renswoude (1829 t/m 1833, 1839)
- huis nummer 81 Renswoude (1834, 1836, 1838, 1841, 1848, 1850)

GENERATIE VIII
Sander van de Pol (zoon van Cornelis van de Pol en Dirkje Harskamp) geboren op 20 september 1850 te Renswoude, landbouwer van beroep, overleden op 5 september 1941 te Ede, gehuwd op 29 januari 1880 te Renswoude met Jannigje Veldhuizen (dochter van Jacob Veldhuizen en Dirkje van de Vliert), geboren op 1 mei 1856 te Renswoude, overleden op 28 september 1912 te Renswoude.

Het gezin van Sander van de Pol en Jannigje Veldhuizen woonde in 1880 tot en met 1896 op het adres, omschreven als huis nummer 193.
Hendrik Nap, de man van Dina Dirkje, diende ten tijde van hun huwelijk in 1900 bij het Achtste Regiment der Infanterie te Arnhem.
Op zaterdag 17 september 1910 vertrok dochter Kee met haar man en gezin op stoomschip Nieuw Amsterdam van de Holland Amerika Lijn vanuit Rotterdam via Boulogne sur Mer naar New York. Het gezin staat als second cabin passengers genoteerd als nummer 72 tot en met 75. Zij arriveerden op 25 september 1910. Volgens een document van de Gemeente Barneveld vertrokken zij echter of opnieuw op 14 december 1920. Rond 1920 staan zij geregistreerd in Murray, Minnesota; rond 1930 vestigden zij zich in Sioux, Iowa. Internetbronnen melden dat zij in oktober 1911 emigreerden en zich in Sioux Center vestigden. In maart 1912 verhuisden zij naar een boerderij in de omgeving van Edgerton, Minn. Daar bleven zij 17 jaar. In 1929 verhuisden zij opnieuw naar een boerderij in de omgeving van Mobridge. Daar woonde het paar 10 jaar. Na pensionering verhuisden zij naar Sioux Center. Hendrik Jan Davelaar, die in Amerika als Henry John Davelaar is begraven op woensdag 21 juli 1965 om 13.30 uur vanuit de Bethel Christelijk Gereformeerde kerk. Hij was 84 jaar toen hij overleed, gepensioneerd boer en al lange tijd inwoner van Sioux Center. Hij overleed na een kort ziekbed in het Sioux Center Community Ziekenhuis.
Aan het eind van zijn leven is Sander van de Pol nog een aantal malen van adres gewisseld. Waarschijnlijk heeft hij toen bij verschillende van zijn kinderen ingewoond. De gevonden adressen zijn:
- Veenendaal (op 24 september 1925)
- Lunteren, De Fliert 11 (vanaf 20 november 1928)
- Lunteren, De Fliert 12 (vanaf 1930)
- Leersum (vanaf 22 maart 1935)
- Ede, Ederveen 307, later Ederveen 43 (vanaf 6 december 1936)
Het laatste adres komt overeen met het adres in die tijd van zoon Cornelis.

GENERATIE IX
Dirkje van de Pol, roepnaam Dit, (dochter van Sander van de Pol en Jannigje Veldhuisen), geboren op 18 november 1880 te Renswoude, overleden op 18 juli 1967 te Randwijk, begraven op 21 juli 1967 op de Nederlands Hervormde begraafplaats te Randwijk, gehuwd op 5 maart 1898 te Renswoude met Aalbert van Deelen (zoon van Aalbert van Deelen en Wijntje Bos), geboren op 23 november 1874 te Renswoude, landbouwer van beroep, overleden op 8 juni 1953 te Randwijk, begraven op 12 juni 1953 op de Nederlands Hervormde begraafplaats te Randwijk.
Dirkje van de Pol kreeg haar eerste kind Dirk in 1896 op het adres dat staat omschreven als huis nummer 193 te Renswoude. Dit is hetzelfde adres als het woonadres van haar ouders.

update: 18 maart 2013